Το κόκκινο νήμα της Πρωτομαγιάς

1^η Μάη 1886, Ηνωμένες Πολιτείες: «Σηκωθείτε, δουλευτάδες της Αμερικής! Αφήστε κάτω τα εργαλεία σας την 1^η του Μάη, 1886, σταματήστε τη δουλειά σας, κλείστε τα εργοστάσια, τις φάμπρικες και τα ορυχεία. Για μια μέρα το χρόνο. Μια μέρα επανάστασης, όχι ανάπαυσης! Μια μέρα που δεν ορίστηκε από τους καυχησιάρηδες εκπροσώπους των θεσμών που κρατούν την εργατιά σε υποτέλεια. Μια μέρα, στην οποία οι εργάτες κάνουν τους δικούς τους νόμους κι έχουν τη δύναμη να τους εφαρμόσουν, όλα αυτά χωρίς τη συγκατάθεση, την έγκριση αυτών που καταπιέζουν και κυβερνούν. Μια μέρα κατά την οποία με τεράστια δύναμη, η ενότητα της στρατιάς των δουλευτάδων παρατάσσεται κατά των δυνάμεων που σήμερα εξουσιάζουν τα πεπρωμένα του λαού όλων των εθνών. Μια μέρα διαμαρτυρίας ενάντια στην καταπίεση και την τυραννία, ενάντια στην αμάθεια και κάθε είδος πολέμου. Μια μέρα κατά την οποία οι εργάτες θα πρέπει να αρχίσουν να απολαμβάνουν “οκτώ ώρες για δουλειά, οκτώ ώρες για ανάπαυση και οκτώ ώρες για ό,τι θα ήθελαν”»

Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι ανταποκρίθηκαν σ’ αυτό το κάλεσμα, και το σύνθημα «λιγότερη δουλειά» βροντοφωνάχτηκε σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Σε κάθε εργοστάσιο, σε κάθε γραφείο, στους δρόμους που οι εργάτες φωνάζουν και απαιτούν. Η αποφασιστικότητα και η οργή τους ήταν τέτοια που κράτος και εργοδότες καταφεύγουν στη δολοφονική βία. Τα πιο γνωστά γεγονότα έγιναν στην πλατεία Χέϊμαρκετ του Σικάγο όπου βάφτηκε η συγκέντρωση με το αίμα των εργατών, όταν η αστυνομία πυροβόλησε στο ψαχνό.

Θορυβημένοι οι αστοί από τον ξεσηκωμό της εργατικής τάξης δολοφονούν μετά από «δίκες» τους ηγέτες της απεργίας. «Κύριοι ένορκοι, καταδικάστε αυτούς τους ανθρώπους, τιμωρείστε τους για παραδειγματισμό. Κρεμάστε τους κι έτσι σώζετε τους θεσμούς μας και την κοινωνία μας». Ο Σπάις, ένας από τους ηγέτες της απεργίας, έκλεισε –όχι την απολογία του, αλλά το δικό του κατηγορώ- ως εξής: «Αν νομίζετε ότι με το να μας κρεμάσετε μπορείτε να εξαλείψετε το εργατικό κίνημα ... το κίνημα από το οποίο εκατομμύρια καταπιεσμένοι, εκατομμύρια άνθρωποι που μοχθούν μέσα στην φτώχεια και την αθλιότητα, περιμένουν σωτηρία, αν αυτή είναι η γνώμη σας, τότε κρεμάστε μας! Εδώ θα πατήσετε μια σπίθα, αλλά εκεί και λίγο παραπέρα, πίσω σας και μπροστά σας και παντού, ξεπηδούν φλόγες. Είναι μια υπόγεια φωτιά. Δεν μπορείτε να τη σβήσετε».

Η αφύπνιση της εργατικής τάξης, η αυτοαναγνώρισή της σαν τέτοια έχει ξεκινήσει. Η σπίθα τις επόμενες δεκαετίες γίνεται πυρκαγιά. Μιλάμε για τις νικηφόρες επαναστάσεις του 20^ου αιώνα, που έσπρωξαν την αστική τάξη, κάτω από το κράτος του φόβου της ανατροπής της, να θεσμοθετήσει το 8ωρο. Και τούτο ήταν το αποτέλεσμα ενός συγκεκριμένου συσχετισμού δύναμης που τροποποιήθηκε ιδιαίτερα με τη νίκη της Οχτωβριανής Επανάστασης, που ανάγκασε σε παραχωρήσεις τους κεφαλαιοκράτες όλου του κόσμου. Ταυτόχρονα βέβαια με το «καρότο» του 8ωρου είχαμε και το «μαστίγιο» της καταστολής, αλλά και το ξεκίνημα μιας τεράστιας ιδεολογικής επιχείρησης για την ενσωμάτωση και ένταξη του συνδικαλισμού στον «αστικό κορμό».

Το τραγικό για τους εργάτες σήμερα είναι ότι βρίσκονται πάλι πιο πίσω από το Σικάγο του 1886. Η εργατική τάξη κατατεμαχισμένη, μη συνδικαλισμένη στην πλειοψηφία της, αποπροσανατολισμένη, εξαθλιωμένη, βουτηγμένη στον αλληλοσπαραγμό. Αυτή είναι η ουσία των νέων εργασιακών σχέσεων και των κατεδαφίσεων δικαιωμάτων που εγκαινίασε ο Θατσερισμός και ο Ρηγκανισμός στη δεκαετία του ’80 και σήμερα γενικεύει παντού ο νεοφιλελευθερισμός. Ποιός εργαζόμενος δουλεύει μόνο 8 ώρες και ζει από αυτή τη μία δουλειά ώστε να έχει χρόνο να ξεκουραστεί και να ασχοληθεί με ό,τι τον ενδιαφέρει και τον γεμίζει σαν άνθρωπο;

Η απόσταση που μας χωρίζει από την 1^η Μάη του 1886 είναι μεγάλη, αλλά η μνήμη των λαών δεν μπορεί να σβηστεί. Ας ξαναπιάσουμε το κόκκινο νήμα της Πρωτομαγιάς, μ’ ενότητα κι αγώνα