Γήπεδο ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΥ = Εμπορικό-αθλητικό συγκρότημα Βωβού- Βαρδινογιάννη

Τρεις μύθοι και δύο προτάσεις

Ο πρώτος μεγάλος μύθος αφορά το «λογότυπο» το οποίο ονοματοδοτεί την προωθούμενη παρέμβαση στον Ελαιώνα: το «νέο γήπεδο του ΠΑΟ» -αυτή είναι η νομιμοποιητική βάση του όλου εγχειρήματος.

Η «ανάγκη να αποκτήσει σύγχρονο γήπεδο ο ιστορικός σύλλογος της πόλης» αποκτά διάσταση «εθνικού στόχου» ανάλογου με την Ολυμπιάδα του 2004. Όμως το γήπεδο καταλαμβάνει μόνον τα 40 στρέμματα από τα 220 στρέμματα της περιοχής παρέμβασης στον Ελαιώνα, δηλαδή λιγότερο από 20% της έκτασης. Τι γίνεται λοιπόν στην υπόλοιπη έκταση; Τσιμεντοποίηση και «φύτευση» εμπορικών χρήσεων, με μεγάλα ποσοστά κερδοφορίας. Σημειώστε δε ότι αυτά αφορούν μια περιοχή που από το 1995 έχει χαρακτηριστεί με Προεδρικό Διάταγμα σαν περιοχή κοινόχρηστου πρασίνου, χωρίς όμως οι εκάστοτε Κυβερνήσεις και η Δημοτική Αρχή να κάνουν το παραμικρό στην κατεύθυνση αυτή. Εκεί λοιπόν, με την πρόσφατη ρύθμιση Σουφλιά (Ν3481/06), πέραν του «νέου γηπέδου του ΠΑΟ» κατασκευάζονται:

• ένα εμπορικό μεγαθήριο 70.000 τετρ. μέτρων, χώρια τα υπόγεια. Δηλαδή, ένα νέο MALL, ιδιοκτησίας του ομίλου ΔΙΕΘΝΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ- Μπ. Βωβός.

• ένα ακόμη «εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο» από το Δήμο Αθηναίων, που το πιο πιθανό είναι να υλοποιηθεί μέσω ΣΔΙΤ και να καταλήξει στο Βωβό. Άλλα 42.500 τετρ. μέτρα, χώρια τα υπόγεια.

• υπέργειοι (!) και υπόγειοι χώρων στάθμευσης, αρχικά 1.500 θέσεων που πρόσφατα από το μεγάλο αφεντικό της ΠΑΕ ΠΑΟ (αλλά και του συγκεκριμένου εγχειρήματος) Β. Βαρδινογιάννη αυξήθηκαν σε 4.000 (τα πάρκιγκ είναι το πιο κερδοφόρο τμήμα της επένδυσης).

• υπαίθριοι χώροι διασκέδασης (μπαρ, καφετέριες, extreme sports)

• σε δεύτερη φάση, ένα κλειστό γήπεδο μπάσκετ-βόλεϊ, 10.000 θεατών.

Γίνεται λοιπόν φανερό ότι το «νέο γήπεδο του ΠΑΟ» δεν είναι παρά το προπέτασμα καπνού για την εισβολή του κερδοσκοπικού κεφαλαίου, που μάλιστα για να επιτύχει μεγαλύτερα ποσοστά κέρδους «επενδύει» στην κοινωνική βαρβαροποίηση και στην πολιτιστική ισοπέδωση. Και το μόνο πράσινο που θ’ απομείνει θα είναι το χορτάρι του γηπέδου.

Η πρόταση, που γίνεται από τις κινήσεις των πολιτών, είναι να μετατραπεί αυτή η περιοχή σε έναν θαυμάσιο πνεύμονα πρασίνου και πολιτισμού.

Θυμίζουμε ότι η Αθήνα είναι τελευταία στον κατάλογο των 27 πρωτευουσών των χωρών της ΕΕ ως προς το συντελεστή πρασίνου ανά κάτοικο. Άρα το πράσινο θα έπρεπε να αποτελεί πρώτιστη προτεραιότητα. Θυμίζουμε ακόμη ότι ενώ στον Ελαιώνα των 9.500 στρεμμάτων με την ρύθμιση της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ μόνον το ένα τρίτο της έκτασης προβλεπόταν σαν κοινόχρηστο πράσινο, σήμερα (με τη συναίνεση των δύο πτερύγων του δικομματισμού) το περιορισμένο αυτό κοινόχρηστο πράσινο οδηγείται σε τσιμεντοποίηση και εμπορικοποίηση. Θυμίζουμε τέλος ότι πρόκειται για περιοχή με μεγάλη ιστορική και αρχαιολογική σημασία, η οποία παραμένει ανεξερεύνητη. Σημειώνουμε δε ότι εκτός των προφανών ευεργετημάτων αυτής της πρότασης στο περιβάλλον και στον πολιτισμό, το οικονομικό της κόστος είναι πολύ μικρότερο από την προωθούμενη παρέμβαση. Θα αρκούσαν (σύμφωνα με μια τεκμηριωμένη προσέγγιση που έχουμε κάνει) 60 εκατ ευρώ για τη δημιουργία ενός πάρκου 220 στρεμμάτων με αποκλειστικά υψηλό πράσινο και αρχαιολογικές εγκαταστάσεις, ενώ τώρα η δαπάνη για τις εγκαταστάσεις του Δήμου Αθηναίων ξεπερνά τα 150 εκατ ευρώ –και μόνον για κοινωνική χρησιμότητα δεν μπορεί κανείς να μιλήσει.

Ο δεύτερος μεγάλος μύθος που προβάλλεται, είναι ότι με την προωθούμενη παρέμβαση θα μπει τέλος σε μια περίοδο υποβάθμισης της περιοχής.

Η αλήθεια είναι ότι η σημερινή εικόνα εγκατάλειψης και ρύπανσης θα αντικατασταθεί από μια μεταμοντέρνα συνύπαρξη σύγχρονων εξαμβλωμάτων (τύπου αυτών που ρυπαίνουν τη δημόσια αισθητική στη ΒΩΒΟπολη της Λεωφόρου Κηφισίας) με την τωρινή κατάσταση εγκατάλειψης που θα παραμείνει –κι όποιος έχει αντίρρηση ας ρίξει μια ματιά στην εικόνα που υπάρχει σήμερα γύρω από το νέο-κατασκευασμένο γήπεδο του Ολυμπιακού. Επιπλέον θα προστεθεί μεγάλος κυκλοφοριακός φόρτος και η συνεπαγόμενη ρύπανση. Και βέβαια, τις ημέρες των παιχνιδιών η περιοχή θα μετατρέπεται σε κατεχόμενη ζώνη από τα ΜΑΤ, από τους ιδιωτικούς στρατούς των ΠΑΕ και από τα δεκάδες χιλιάδες αυτοκίνητα των θεατών. Όλ’ αυτά μόνον αναβάθμιση δεν συνιστούν. Αντίθετα, απάντηση στο πρόβλημα της σχεδιασμένης επί δεκαετίες από τις κυβερνήσεις υποβάθμισης της περιοχής αποτελεί η πρόταση για πνεύμονα πρασίνου και πολιτισμού.

Ο τρίτος μεγάλος μύθος που προβάλλεται είναι ότι πρόκειται για μια επένδυση με σημαντικό οικονομικό δημόσιο όφελος.

Για να τεκμηριωθεί αυτό έχει συνταχθεί ένα «επιχειρηματικό σχέδιο», που όμως δεν αντέχει σε στοιχειώδη κριτική, είναι κυριολεκτικά «στον αέρα». Αντίθετα η αλήθεια είναι ότι η όλη παρέμβαση συνδέεται με σκανδαλώδεις ρυθμίσεις, οικονομικές και πολεοδομικές, υπέρ του μεγάλου κεφαλαίου. Ενδεικτικά:

• Η ΠΑΕ ΠΑΟ δεν επενδύει ούτε ένα ευρώ για το «νέο γήπεδο του ΠΑΟ», το οποίο μάλιστα θα έχει το δικαίωμα να διαχειρίζεται για 49 χρόνια. Απλά θα καταβάλει ένα ποσοστό από τις εισπράξεις των εισιτηρίων για την αποπληρωμή της κατασκευής του γηπέδου, που ουσιαστικά αναλαμβάνεται από το Δήμο Αθηναίων. Η δε σύμβαση μεταξύ Δήμου και ΠΑΕ είναι πραγματικά λεόντειος υπέρ της ΠΑΕ (να πως το Δημόσιο λειτουργεί υπέρ του επιχειρηματικού κόσμου), με συνέπεια κι αυτή η μικρή καταβολή να καθίσταται αμφίβολη.

• Η ΚΑΕ ΠΑΟ (Γιαννακόπουλος) θα εισπράττει ένα καθόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό από τα έσοδα των εισιτηρίων, με άλλοθι την ιδιοκτησία του γηπέδου της Λεωφ. Αλεξάνδρας, το οποίο όμως κατ’ ουδένα τρόπο της ανήκει.

• Ο όμιλος ΔΙΕΘΝΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ- Μπ. Βωβός αποκτά τη δυνατότητα να κτήσει το MALL του, κατά παράβαση του ΠΔ του 1995 και κάνοντας χρήση ρυθμίσεων για μεταφορά του συντελεστή δόμησης, που έχουν κριθεί αντι-συνταγματικές από το Συμβούλιο της Επικρατείας.

• Η ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ, ιδιοκτήτης του ενός τρίτου της έκτασης, το μεταβιβάζει στο Δήμο Αθηναίων χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η οφειλόμενη (για κάθε πολίτη ή νομικό πρόσωπο αυτής της χώρας) εισφορά σε γη και χρήμα. Υπερτιμολόγηση υπέρ της ΕΤΕ και σε βάρος του Δήμου Αθηναίων: 14 εκατ ευρώ.

Συμπέρασμα: ένα τρελό παιχνίδι παράτυπων ρυθμίσεων και κερδών έχει στηθεί γύρω από το «νέο γήπεδο του ΠΑΟ». Ποιος καλείται να πληρώσει; Μα, ο αθηναϊκός λαός φυσικά. Και ο λογαριασμός θα είναι μεγάλος. Περίπου ότι κόστισε το 2004 στον εθνικό προϋπολογισμό, θα κοστίσει αυτός ο «νέος εθνικός στόχος» στον αθηναϊκό.

Πρόταση παν-αθηναϊκής δραστηριοποίησης

Η Επιτροπή Πολιτών για τη διάσωση του Ελαιώνα ήδη προσφεύγει στο ΣτΕ κατά της απόφασης του Δήμου Αθηναίων για αγορά των οικοπέδων της ΕΤΕ. Ετοιμάζει δε και νέες προσφυγές, καθώς θα λαμβάνονται διοικητικές αποφάσεις για την προώθηση των έργων. Όμως, παρά τη σχετική αισιοδοξία λόγω του διάτρητου των ρυθμίσεων, αυτό το σκέλος δραστηριοποίησης δεν αρκεί. Η μαζική ενεργοποίηση των πολιτών και των κινήσεων στις γύρω περιοχές και Δήμους (το ζήτημα έχει άλλωστε υπερτοπική διάσταση) είναι αναγκαία και επείγουσα. Με βάση αυτήν, είμαστε πραγματικά αισιόδοξοι ότι μπορούμε να βάλουμε φραγμό στην προωθούμενη παρέμβαση και να δώσουμε ζωή στην πρόταση μας για έναν πνεύμονα πρασίνου και πολιτισμού στον Ελαιώνα.

Χρίστος Καραμάνος

Μέλος της επιτροπής πολιτών για τη διάσωση του Ελαιώνα, πολιτικός μηχανικός.